Sigortalı işçi sayısında sevindiren gelişme

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, aralık ayı itibarıyla 2019’da 32 milyon 77 bin kişi olan toplam işgücü, 2020’de 1 milyon 806 bin kişi azalarak 30 milyon 271 bin kişi oldu. Toplam istihdam ise aynı dönemde 1 milyon 401 bin kişi azalarak 27 milyon 728 binden 26 milyon 327 bin kişiye geriledi.

İstihdamda genel tablo iç karartıcı olsa da sigortalı işçi sayısında olumlu gelişme yaşandı. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) aralık ayı istatistiklerine göre, 4 / a, 4 / b ve 4 / c kapsamındaki “zorunlu sigortalı” sayısı aralık ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde 891 bin 722 kişi arttı. Söz konusu dönemde 4 / b (esnaf) statüsündeki zorunlu sigortalı sayısı 37 bin 287 kişi azalırken, 4 / a (işçi) statüsündeki zorunlu sigortalılar 889 bin 110 kişi, 4 / c (memur) statüsündeki zorunlu sigortalılar ise 39 bin 899 kişi arttı.

Toplam zorunlu sigortalı çalışan sayısı 2017 yılından beri 20.2 milyonu aşamıyordu. 2016’da 19.1 milyon olan zorunlu sigortalı sayısı 2017’de 20.2 milyon, 2018’de 20.1 milyon, 2019’da da 20.2 milyon kişi oldu.

“Zorunlu sigortalı” sayıları sigortalı çalışan işçilere ilişkin gerçek verileri gösteriyor. Sayıları 1 milyon 440.8 bini bulan stajyer ve kursiyerler ile 346.6 bin çırak, 16.2 bin yurtdışı müteahhitlerinde çalışanlar, 31.2 bin tarım işçisi ve isteğe bağlı sigortalıları vs kapsayan 445.1 bin dolayındaki diğer sigortalılar “zorunlu sigortalı” rakamlarına dahil edilmiyor.

SİGORTALI ÇALIŞAN SAYISI NEDEN ARTTI?

Sigortalı çalışan sayısındaki artışın pandemi dolayısıyla verilen teşviklerden mi kaynaklandığına ilişkin soru akla gelebiliyor. Ancak, kısa çalışma ödeneklerinden yararlanmak için son 3 yılda en az 450 gün prim ve son 120 gün hizmet akdi ile çalışma koşulu aranıyor. Ücretsiz izne çıkartılan işçilere sağlanan nakdi ücret desteğinden ise 16 Nisan 2020 tarihi itibarıyla hizmet akdi bulunanlar yararlanabiliyor. İşverenin eş dost hısım akrabayı bu iki pandemi desteğinden yararlanabilmek için sigortalı gösterme şansı bulunmuyor. Zorunlu sigortalı sayısındaki artışı pandemi desteklerine bağlamak mümkün değil.

Sigortalı sayısında en yüksek artışın sağlık ve inşaat sektörlerinde olduğu görülüyor. İnşaat sektörünün 2018’deki kriz nedeniyle başlayan daralmayı atlatıp 2020 yılında canlanmasının yanı sıra pandemide sağlık sektöründe gerçekleşen yeni personel alımlarının sigortalı işçi sayısındaki artışta önemli payı olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra, tablolarda da görüleceği gibi sanayi sektörünün pandemiden nispeten az etkilenmesinin de sigortalı çalışan sayısındaki artışta rolü olduğu görülüyor.

SAĞLIK VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDEN İSTİHDAMA DESTEK

Faaliyet kolları itibarıyla bakıldığında son bir yıllık dönemde zorunlu sigortalı çalışan sayısında en fazla artış 262.4 bin kişiyle insan sağlığı hizmetlerinde görüldü. Bu sektörde sigortalı işçi sayısı 549.9 binden 812.3 bine çıktı. İkinci sıradaki bina inşaatı faaliyetlerinde sigortalı işçi sayısı 258.5 bin kişi artarak 728 binden 986.4 bine yükseldi. Sigortalı çalışan sayısındaki artışta bu iki sektörü 53.4 bin kişi ile kamu yönetimi ve savunma, 50.5 bin kişiyle perakende ticaret, 47 bin kişiyle de toptan ticaret sektörleri izledi.

Zorunlu sigortalı sayısında en fazla azalma ise 113.2 bin kişiyle binalarla ilgili hizmetler ve çevre düzenleme faaliyetlerinde görüldü. Bu sektörde sigortalı işçi sayısı 619 binden 505.8 bine geriledi. Güvenlik ve soruşturma faaliyetlerinde sigortalı işçi sayısı 100.4 bin kişi azalarak 320.1 binden 219.7 bin kişiye geriledi.

Pandemiden en fazla etkilenen sektörler arasında yer alan yiyecek ve içecek hizmeti faaliyetlerinde sigortalı işçi sayısı 87.1 bin kişi azalarak 713.1 binden 625.9 bine, bilgi hizmet faaliyetlerinde 24.5 bin kişi azalarak 43.4 binden 18.9 bine, eğitim faaliyetlerinde ise 14.1 bin kişi azalarak 632.1 binden 618 bin kişiye düştü. Konaklama faaliyetlerinde çalışan sayısı ise 8.3 bin kişi azaldı.

Sanayi sektörünün birçok alt kolunda sigortalı işçi sayısında önemli artışlar gözlendi. Bunların başında fabrikasyon metal ürünleri imalatı (33.3 bin),tekstil ürünleri imalatı (29.8 bin),giyim eşyaları imalatı (29.1 bin),elektrikli teçhizat imalatı (26.6 bin),kauçuk ve plastik ürünleri imalatı (24.1 bin),gıda ürünleri imalatı (23.2 bin) ve otomotiv (20.7 bin) sektörleri yer alıyor.